BIẾN CHỨNG TIỂU ĐƯỜNG – SUY THẬN MẠN có nguy hiểm không?

Suy thận là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của tiểu đường. Biến chứng này có thể xuất hiện ngay tại thời điểm chuẩn đoán bệnh tiểu đường type 2 hoặc vài năm sau khi mắc bệnh. Nếu không được kiểm soát kịp thời có thể dẫn đến suy thận giai đoạn cuối và đe dọa tính mạng của người bệnh bất cứ lúc nào!

Nguyên nhân chính dẫn đến suy thận mạn

Suy thận là bệnh lý nguy hiểm ám chỉ việc thận mất đi chức năng lọc máu, dẫn đến sự tích tụ độc tố trong cơ thể gây nhiễm độc và gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, thậm chí là tử vong. Theo các chuyên gia, có 3 nguyên nhân chính dẫn đến suy thận là:

Các bệnh lý trên thận:

• Viêm cầu thận: Đây là tình trạng viêm các bộ lọc nhỏ trong thận (cầu thận). Viêm cầu thận có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm nhiễm trùng, bệnh tự miễn và các bệnh lý khác.
• Bệnh thận đa nang: Đây là một bệnh di truyền gây ra sự phát triển của nhiều u nang chứa đầy chất lỏng trong thận. Các u nang này có thể làm tổn thương mô thận và suy giảm chức năng thận.
• Tắc nghẽn đường tiết niệu kéo dài: Sỏi thận, u bướu hoặc phì đại tuyến tiền liệt có thể gây tắc nghẽn đường tiết niệu, dẫn đến ứ đọng nước tiểu và tổn thương thận.
• Các bệnh lý tự miễn: Các bệnh như lupus ban đỏ hệ thống có thể gây viêm và tổn thương thận.

Tăng huyết áp:

• Huyết áp cao không kiểm soát có thể làm hỏng các mạch máu trong thận, gây khó khăn cho việc lọc chất thải và chất lỏng dư thừa.

Bệnh tiểu đường (đái tháo đường):

• Đây là nguyên nhân hàng đầu gây suy thận mạn. Lượng đường trong máu cao kéo dài có thể làm tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận, dẫn đến suy giảm chức năng thận theo thời gian.

Trong đó, Tiểu đường được coi là nguyên nhân hàng đầu gây ra suy thận giai đoạn cuối, theo thống kê hơn 60% ca suy thận giao đoạn cuối đều do tiểu đường gây ra.

Biến chứng suy thận giai đoạn cuối vì tiểu đường, do đâu?

Biến chứng suy thận giai đoạn cuối là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh tiểu đường. Biến chứng này trải qua 4 giai đoạn như sau:

Giai đoạn 1: Tăng lọc cầu thận (Hyperfiltration)

• Xảy ra, khi lượng đường trong máu tăng cao và kéo dài, gây ra áp lực lên cầu thận. Áp lực này ép cầu thận hoạt động mạnh hơn, dẫn đến tăng nhẹ chức năng thận. Lâu dài khiến cầu thận phì đại và tăng diện tích bề mặt lọc.
• Lúc này, chức năng thận (eGFR) bình thường hoặc tăng cao >90 mL/phút/1.73m2.

Giai đoạn 2: Giai đoạn tổn thương cầu thận

• Giai đoạn này xảy ra khi các tế bào gian mạch bị xơ hóa do sự tích tụ của glycosyl hóa trong màng đáy cầu thận làm giảm diện tích lọc và gây tổn thương cấu trúc thận.
• Lúc này, kiểm soát huyết áp và đường huyết rất quan trọng trong việc ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh suy thận.

Giai đoạn 3: protein niệu

• Khi màng đáy cầu thận bị tổn thương, protein bắt đầu rò rỉ vào nước tiểu. Ban đầu, protein niệu có thể chỉ xuất hiện trong những thời điểm nhất định, nhưng sau đó sẽ trở nên liên tục. Đây cũng là dấu hiệu sớm của bệnh thận do tiểu đường.
• Đồng thời, ở giai đoạn này cũng làm huyết áp tăng cao. Do chức năng thận suy giảm dẫn đến sự mất kiểm soát trong hệ thống RAAS khiến huyết áp tăng cao và liên tục. Cao huyết áp quay lại làm tổn thương cấu trúc thận. chúng tạo thành 1 vòng bệnh lý làm trầm trọng suy thận.

Giai đoạn 4: Suy thận giai đoạn cuối

• Khi tổn thương cầu thận tiến triển, độ lọc cầu thận (GFR) bắt đầu giảm làm tăng Creatinin. Nếu không được kiểm soát, bệnh thận do tiểu đường sẽ tiến triển đến suy thận giai đoạn cuối. Suy thận giai đoạn cuối là tình trạng thận mất hoàn toàn chức năng lọc máu, đòi hỏi phải điều trị thay thế thận như lọc máu hoặc ghép thận. 

Tìm hiểu thêm: Nguyên nhân dẫn đến suy thận mạn?

Cách ngăn ngừa biến chứng tiểu đường

Kiểm soát chặt chẽ đường huyết:

• Theo dõi đường huyết thường xuyên: Sử dụng máy đo đường huyết cá nhân để kiểm tra đường huyết tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ. Ghi lại kết quả và báo cáo cho bác sĩ trong mỗi lần thăm khám.
• Chế độ ăn uống cho người tiểu đường và suy thận: Tuân thủ chế độ ăn uống do chuyên gia dinh dưỡng thiết kế, chú trọng kiểm soát lượng carbohydrate, chất béo, protein và muối. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt, nước ngọt, thực phẩm nhiều kali và phosphate (tùy theo chỉ định của bác sĩ).
• Sử dụng insulin hoặc thuốc hạ đường huyết: Tiếp tục sử dụng các thuốc điều trị tiểu đường theo chỉ định của bác sĩ. Có thể cần điều chỉnh liều lượng do chức năng thận suy giảm.

Kiểm soát huyết áp:

• Theo dõi huyết áp tại nhà: Sử dụng máy đo huyết áp cá nhân để kiểm tra huyết áp thường xuyên và ghi lại kết quả.
• Uống thuốc hạ huyết áp: Tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng thuốc hạ huyết áp theo chỉ định của bác sĩ.
• Chế độ ăn giảm muối: Hạn chế tối đa lượng muối trong khẩu phần ăn hàng ngày để giúp kiểm soát huyết áp và giảm phù.

Duy trì lối sống lành mạnh:

• Ngừng hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm tổn thương mạch máu và làm trầm trọng thêm tình trạng suy thận.
• Hạn chế rượu bia: Rượu bia có thể gây hại cho thận và tương tác với thuốc điều trị.
• Vận động nhẹ nhàng: Tập thể dục nhẹ nhàng theo khả năng và hướng dẫn của bác sĩ (ví dụ: đi bộ). Tránh các hoạt động gắng sức
• Ngủ đủ giấc: Đảm bảo ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm.
• Giảm căng thẳng: Tìm các phương pháp thư giãn như thiền, yoga, nghe nhạc.

Theo dõi cân nặng hàng ngày:

• Cân nặng tăng nhanh có thể là dấu hiệu của tình trạng giữ nước. Báo cho bác sĩ nếu có sự thay đổi đáng kể về cân nặng.

Việc phát hiện sớm biến chứng suy thận ở bệnh nhân tiểu đường có ý nghĩa vô cùng quan trọng, giúp ngăn chặn những vấn đề nặng nề mà nó gây ra cho sức khỏe người bệnh.